Van de week hoorde ik het weer, nu in een tv-uitzending van Kruispunt: “Het katholiek sociaal denken wordt vaak het best bewaarde geheim van de Kerk genoemd.” Maar zo geheim is dat katholiek sociaal denken helemaal niet. De journalist bedoelde daarmee te zeggen dat veel mensen er niets vanaf weten, er nooit van hebben gehoord. Nou, dan wordt het tijd dat geheim meer voor het voetlicht te brengen.
Een belangrijk punt in dat katholiek sociaal denken – niet het enige, anders zou dit ‘opstekertje’ te lang worden – is dat de mens niet voor zichzelf alleen leeft. Hij is op allerlei manieren met anderen verbonden, van anderen afhankelijk, maar heeft tegelijkertijd ook een zekere verantwoordelijkheid voor anderen. We ervaren dat op allerlei manieren in ons dagelijks leven. Het begint er al mee dat wij geboren worden dank zij twee mensen. We worden door anderen gevoed en opgevoed, zijn op zoek naar vrienden en lotgenoten en anderen doen een beroep op ons om te helpen en samen te werken. Uiteraard hebben we een eigen wil en willen we onszelf in alle vrijheid ontplooien, maar dat is nooit op ons eentje. Alleen zouden we maar eenzaam zijn.
In het eerste boek van de Bijbel, het boek Genesis, komt dat al naar voren. Als Jahwe God de mens (Adam) geschapen heeft, beseft Hij: ‘Het is niet goed dat de mens alleen blijft’ (Gen. 2,18), gevolgd door de schepping van de vrouw. We hebben elkaar nodig om tot ontwikkeling te komen. Dank zij de ander worden we onszelf, een zelfstandig denkend en handelend persoon. Die anderen zijn op de eerste plaats mensen in onze directe omgeving, met wie wij contact hebben. Maar het katholiek sociaal denken reikt verder: geschapen door God zijn wij allen kinderen van God en daarom ook broeders en zusters van elkaar. Gods liefde gaat uit naar alle mensen en in het verlengde daarvan zouden wij elkaar lief moeten hebben als broers en zussen. Dat lukt lang niet altijd, zo ervaren we voortdurend, maar het blijft wel een doel om naar te streven.
Het katholiek sociaal denken roept ons op niet alleen aan onszelf of de kleine kring rondom ons te denken, maar mee te werken aan het geluk van allen. Anders gezegd, met de woorden van de hierboven genoemde Kruispunt-journalist: “ervoor te zorgen dat mensen tot bloei kunnen komen.”
Theo Schepens, emeritus pastoraal werker