Sinds kort is er een Nederlandse vertaling van Fratelli tutti, een encycliek van paus Franciscus. De pauselijke rondzendbrief gaat over broederschap en sociale vriendschap. Het is geen kort briefje, maar een dik boekwerk. De boodschap “Heb je naaste lief” is niet nieuw. De Bijbel en veel geschriften van de Kerk staan er bol van. Maar wat betekent het in ons dagelijks leven?
In de Bijbel geeft Jezus hierover uitleg. Hij vertelt over ‘De barmhartige Samaritaan’. In het kort: een man wordt overvallen en ligt voor dood langs de kant van de weg. Enkele mensen lopen met een grote boog om hem heen. Totdat er een Samaritaan, een buitenstaander, verschijnt. Hij ontfermt zich wél over de gewonde en laat hem verzorgd in een herberg achter. Jezus vertelt dit verhaal om iets te zeggen over wie je naaste is. Niet alleen mensen die dichtbij je staan, uit je eigen familie, dorp, land of groep, maar iedereen die je tegenkomt op je levenspad.
Paus Franciscus haakt bij dit verhaal aan. En dan geeft hij ook nog een uitgebreide uitleg over wat ‘liefde’ dan betekent. We gebruiken het woord vaak, zeker in de Kerk. Maar wat bedoelen we dan eigenlijk? En wat betekent zo’n begrip in onze politiek? En wat voor ons verenigingsleven? En in ons omgaan met schaarse vaccins en met het milieu? Het is best wel taaie kost. Gelukkig is er door theologen van de Universiteit van Tilburg een korte handleiding geschreven. Die maakt het allemaal wat helderder, in theorie tenminste.
De praktijk blijft moeilijk. Dat blijkt ook uit het leven van Charles de Foucauld. Paus Franciscus stelt hem als een voorbeeld van broederlijkheid. Deze Fransman kwam rond 1900 na veel omzwervingen terecht in Noord-Afrika. Daar wilde hij als een barmhartige Samaritaan vriendschap sluiten met de arme nomadenstam die daar woonde. Dat ging op en af, met mooie momenten en diepe eenzaamheid, totdat hij bij een overval gedood werd.
Liefhebben is een risico, maar hebben we een andere keus?
Frits Hendriks, pastoraal werker
