Het is mooi om te zien dat vasten in Nederland aan populariteit wint. Zelfs zonder uitbundig Carnaval gáán veel mensen ervoor om veertig dagen zonder alcohol te leven. En met Dry January zijn ook al velen die uitdaging aangegaan. Er was zelfs een wedstrijd tussen Nijmegen en Tilburg; al weet ik niet wie er gewonnen heeft. Het is goed dat mensen minderen, zeker als het daarvoor teveel was. Ook ik kan daar wel wat van gebruiken.
Maar toch zit me dat moderne vasten niet helemaal lekker. Als we er een challenge, een uitdaging van maken, minderen we dan wel? We brengen juist meer competitie binnen in een leven dat toch al van de concurrentiestrijd aan elkaar hangt. Burn-out en depressie zijn volksziektes geworden.
Toch kan zo’n uitdaging wel helpen. Een stappenteller brengt mij ertoe om elke dag een minimum aantal passen te maken. Een taalprogramma laat het me weten als ik vandaag nog niet geoefend heb. En dat werkt. Ik ga na een bericht trouw aan de wandel of studie. Ik wil de langlopende reeks niet onderbreken; dan moet ik weer van voren af aan beginnen. Er hangt veel vanaf.
Dat zou in de vastentijd anders moeten zijn. Ja, deze periode kan een oefenruimte zijn om minder te drinken, meer te sporten en studeren. Maar om echt te kunnen oefenen moet je niet bij elke fout worden afgerekend. Deze tijd zou juist de mogelijkheid om te experimenteren moeten geven, om eens rustig na te denken en nieuwe gewoontes uit te proberen. Daar kan een project als 40 dagen 40 vragen mee helpen. Het gaat niet om zoveel mogelijk goede antwoorden. Nee, je krijgt elke dag een vraag; denk er gewoon eens over na. Of lees een vastenboek, vol aandacht gedurende 40 dagen één boek lezen. En als je het uit hebt, begin je maar weer van voren af aan. Het gaat niet om de prestatie.
Vasten zou geen challenge moeten zijn, maar juist rust en ruimte, zonder druk, zonder vooraf bepaald doel. Gun jezelf die rust. Ik daag je uit.
Frits Hendriks, pastoraal werker.